دردهای خلف پاشنه و ناحیه آشیل

دردهای ناحیه پاشنه پا بسته به محل درد میتوانند علل مختلفی داشته باشند. در این قسمت به دردهای خلف پاشنه و ناحیه آشیل میپردازیم. شایعترین علت دردی که در خلف پاشنه وجود دارد و اندکی رو به بالا باشد، درگیری آشیل و التهاب آن میباشد. علل دیگری نیز برای درد ناحیه آشیل وجود دارد که کمتر شایع هستند. به عنوان مثال التهاب تاندونهای خم کننده انگشت شست و تیبیالیس خلفی و همچنین دردهای ارجاعی از کمر و اعصاب محیطی میتوانند درد ناحیه آشیل بدهند. علت درد ناحیه را میتوان با شرح حال و معاینه دقیق و همچنین کمک از سونوگرافی عضلانی اسکلتی تشخیص داد.

حین دویدن و پریدن به تاندون آشیل تا 10 برابر وزن بدن نیرو ورد میشود. تاندون آشیل در ورزشکاران که به صورت مکرر تحت فشار قرار میگیرد و همچنین وقتی که تاندون آشیل در فردی فعالیت منظم نداشته با فعالیتهای نامنظم تحت فشار و استرس ناگهانی قرار میگیرد مستعد آسیب و التهاب میشود. درد افراد دچار التهاب آشیل معمولا در اول صبح و ابتدای حرکت بیشتر است و با راه رفتن اندکی کمتر میشود. تاندون آشیل سه قسمت دارد. قسمت اول که عضله به تاندون تبدیل میشود، قسمت میانی تاندون (بیشترین قسمتی که دچار التهاب و آسیب میشود) و قسمت سوم محل چسبندگی تاندون آشیل میباشد.  همانطور که ذکر شد شایعترین قسمت درگیری در تاندون آشیل قسمت میانی تاندون است که مستعد التهاب و پارگی است. بعد از تشخیص محل درگیری درمان که شامل نسخه ورزش درمانی و داروهای ضدالتهاب در صورت نیاز و فیزیوتراپی میباشد. در حال حاضر طبق شواهد و تجارب سالیان در درمان التهاب آشیل توصیه به جراحی ناحیه آشیل نمیشود و بالاترین درجه شواهد برای درمان غیرجراحی میباشد که با توجه به معاینه بیمار برای وی تجویز میشود.

محل کمتر شایع درد در خلف پاشنه، محل چسبندگی تاندون آشیل به پاشنه میباشد. در این ناحیه هم خود تاندون آشیل دچار التهاب میشود هم بورسهایی (کیسه های اطراف مفاصل برای راحتی حرکت تاندونها) که در جلو و عقب تاندون آشیل قرار دارند میتوانند دچار التهاب شوند که به خاطر غنی بودن شبکه عصبی در این ناحیه درد آن شدید است. درمان التهاب این ناحیه نیز غیرجراحی و شامل نسخه ورزشی و فیزیوتراپی میباشد.

یکسری ریسک فاکتورها وجود دارد که میتوان از دچار شدن به التهاب و آسیب تاندون آشیل جلوگیری کرد. عامل اصلی فشار زیاد به تاندون آشیل است. این فشار میتواند در یک جلسه ورزش و فعالیت سنگین اتفاق بیافتد به خصوص برای افراد بیحرکت که یک ورزش را جدید شروع میکنند. در افراد ورزشکار فشار سنگین و مکرر در طی دوره تمرین میتواند باعث التهاب شود. ینابراین در وهله اول شروع ورزش برای افراد مبتدی باید سبک و به تدریج باشد. همچنین افزایش شدت تمرینات در ورزشکاران حرفه ای باید به تدریج باشد تا بدن و عضلات و تاندونها تطابق یابند.

اختلالات بیومکانیک مانند صافی کف پا و قوس زیاد کف پا (حتی بیشتر از صاف بودن کف پا با التهاب و آسیب آشیل ارتباط دارد) و کوتاهی عضلات خلف ساق و ضعف عضلات، تاندون آشیل را مستعد آسیب میکند که باید برای پیشگیری در فرد سالم و یا در روند درمان در فرد درگیر التهاب برطرف شوند.

چاقی، دیابت و چربی خون نیز جز ریسک فاکتورهای التهاب آشیل هستند.

یکسری ریسک فاکتورهای دیگر نیز وجود دارد که قابل تغییر هستند و میتوان آنها را تعدیل کرد. افزایش مسافت دویدن، افزایش سرعت، پریدن های مکرر و نبود ریکاوری کافی بین جلسات تمرین، تغییر کفش و تغییر سطح تمرین (سفت بودن سطح تمرین مثلا دویدن روی سطوح بتنی یا آسفالت به جای چمن یا سطوح خاکی نرم) فرد را مستعد آسیب تاندون آشیل میکند.